Rajas και tamas είναι τα δυο doșās του νου (manas). – Astanga Hrdayam. 21.

Ο νους έχει ενέργειες. Τι σημαίνει αυτό; Όπως μια τίγρης μπορεί να περάσει μέσα από στεφάνια με φωτιά αν εκπαιδευθεί σωστά έτσι και ο άνθρωπος μπορεί να εκπαιδεύσει το μυαλό του να σκέπτεται, να αισθάνεται και να δρα με συγκεκριμένους τρόπους ανάλογους με τις περιστάσεις που αντιμετωπίζει.

Αυτή είναι η βάση της εκπαίδευσης χειρουργών, μουσικών, πιλότων, στρατιωτών, μιλώντας για μερικά ακραία επαγγέλματα, για να καταλάβουμε την δύναμη των ενεργειών του νού.

Ποιό είναι το κέντρο αυτων των ενεργειών;

Κάνω κάτι ενεργώντας για το καλό όλων; Αυτή η ενέργεια λέγεται sattva και χαρακτηρίζεται από φωτεινότητα, ηρεμία, εγρήγορση, σφαιρικότητα ή περιληπτικά από την ακριβέστερη δυνατή αντίληψη της πραγματικότητας.

Κάνω κάτι και το κίνητρο και κέντρο της δράσης είμαι εγώ; Αυτή η ενέργεια που χαρακτηρίζεται από επιδίωξη προσωπικού όφελους, πρωταρχικά για μένα, κυνήγι προσωπικής ευτυχίας, αγνοώντας τους άλλους, που τελικά δημιουργεί πόνο λέγεται rajas.

Αποφεύγω τη δράση, τη διανόηση, τη σωστή συμπεριφορά. Κυριαρχεί αδράνεια, άγνοια, ζωώδης αίσθηση του ‘μόνο εγώ και τίποτε άλλο’, έλλειψη φροντίδας, έλλειψη εγρήγορσης. Αυτή η ενέργεια λέγεται tamas.

Η φυσική ενέργεια του ανθρώπινου νου είναι η ενέργεια sattva έτσι ώστε ο άνθρωπος να είναι δημιουργικός, ωφέλιμος για όλους στο περιβάλλον του και να μπορεί να ζει με πραγματική χαρά και δυναμική ηρεμία.

Αυτό που περιγράφει αυτή η στροφή από το Astanga Hrdayam είναι ότι οι ενέργειες που διαταράσσουν τον νου είναι οι ενέργειες rajas και tamas που ονομάζονται και dosas του νου.

Κάθε μορφή θεραπείας πρέπει να προσπαθεί παράλληλλα με οποιοδήποτε άλλο θεραπευτικό σκοπό να αυξάνει την ενέργεια sattva για να βοηθά ουσιαστικά την υγεία του ανθρώπου.

- Δρ Νικόλαος Κωστόπουλος